Komunikat w sprawie kwot połowowych dorszy na 2009 rok. Komunikat prasowy z 13 lutego 2009, WWW. minrol.gov.pl

Mając na uwadze przekroczenie kwoty połowowej dorszy w roku 2007 o 8 tys. ton (wynegocjowana kwota z KE, rzeczywiste przełowienie wynikające z danych Eurostatu wynosiło 24 tys. ton) oraz stosowanie przez Komisję Europejską przeliczników nieraportowanych połowów na poziomie 1,89 co powodowało przeławianie kwoty dorszy przez polskich rybaków, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wychodząc naprzeciw postulatom środowisk rybackich oraz chcąc uniknąć powtórzenia się sytuacji z lat ubiegłych, zaproponowało całkowicie nowy system podziału kwoty połowowej dorszy na 2009 rok.

Z analizy rentowności prowadzenia połowów dorszy w oparciu o narodową kwotę połowową wynika, że tylko 147 z 458 statków rybackich, czyli około 1/3 całej floty dorszowej może prowadzić ekonomiczne połowy dorszy w oparciu o indywidualne kwoty połowowe. W ten sposób wyznaczone indywidualne kwoty połowowe pozwalają na pełne raportowanie połowów i ekonomicznie opłacalne rybołówstwo dla tej grupy statków.

Mając na uwadze bardzo trudną sytuację gospodarczą polskiego sektora połowowego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zaproponowało, aby pozostałe statki rybackie prowadziły w 2009 roku połowy innych gatunków ryb, a za brak połowów dorszy armatorzy tych statków otrzymywaliby rekompensatę finansową, która stanowi część utraconych zysków, co jest zgodne z zapisami przyjętego przez Komisję Europejską w dniu 16 października 2008 r. Programu Operacyjnego "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich na 2007 - 2013".

Podstawą do wypłaty rekompensat jest art. 21 i 24 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 z dnia 27 lipca 2006 roku w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego (Dziennik Urzędowy L 223, 15/08/2006 str. 0001 - 0044).

Zgodnie z art. 21 wspomnianego rozporządzenia wsparcie z Europejskiego Funduszu Rybackiego mające na celu dostosowanie wspólnotowej floty rybackiej dotyczy m.in. pomocy publicznej dla właścicieli statków rybackich i rybaków, których dotyczą plany dostosowania nakładu połowowego stanowiące część planów odbudowy, o których mowa w art. 5 rozporządzenia (WE) nr 2371/2002.

Zgodnie z art. 28 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1098/2007 z dnia 18 września 2007 roku ustalające wieloletni plan w zakresie zasobów dorsza w Morzu Bałtyckim oraz połowów tych zasobów, zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2847/93 i uchylające rozporządzenie (WE) nr 779/97 (Dziennik Urzędowy L 248 , 22/09/2007 str. 0001 - 0010) w czasie pierwszych trzech lat stosowania plan wieloletni jest uznawany za plan odbudowy w rozumieniu art. 5 rozporządzenia (WE) nr 2371/2002 oraz do celów art. 21 lit. a) pkt i) rozporządzenia (WE) nr 1198/2006.

Wobec powyższego rekompensata za czasowe zawieszenie działalności połowowej może być wypłacana ze środków publicznych w przypadku polskiego rybołówstwa bałtyckiego tylko statkom rybackim posiadającym uprawnienia do połowów dorszy.

Ponadto należy zauważyć, że art. 24 wspomnianego rozporządzenia 1198/2006 mówi, że Europejski Fundusz Rybacki może wspierać finansowanie środków pomocowych na rzecz tymczasowego zaprzestania działalności połowowej rybaków i właścicieli statków rybackich w latach 2007-2013 przez okres 12 miesięcy, który może zostać przedłużony o nie więcej niż 12 miesięcy, w związku z planami dostosowania nakładu połowowego, o których mowa w art. 21 lit. a) pkt (i). warunkiem więc warunkiem wypłaty środków z EFR jest zatwierdzony przez państwo członkowskie plan dostosowania nakładu połowowego.

Podział kwoty połowowej dorszy na 2009 rok, przedstawiony środowiskom rybackim jak i Komisji Europejskiej opierał się na przedstawionych powyżej podstawach prawnych, z których żadna nie mówi wprost o konieczności jakiegokolwiek okresu braku wykonywania działalności połowowej.

W listopadzie i grudniu 2008 roku odbyły się cztery spotkania robocze administracji rybackiej z przedstawicielami Komisji Europejskiej, podczas których prezentowano system podziału kwoty połowowej dorszy przy wsparciu rekompensatami, uzyskując przychylne opinie w odniesieniu do podejmowanych w tym zakresie działań.

Jedynym warunkiem uzyskania zgody Komisji Europejskiej na zastosowany przez Polskę system podziału kwoty połowowej dorszy w połączeniu z rekompensatami było przygotowanie przez Polskę Planu Dostosowania Nakładu Połowowego do Zasobów.

Wobec braku sprzeciwu ze strony Komisji, co do planowanych działań, uzyskano konsensus ze środowiskiem rybackim, czego wynikiem było opublikowanie w dniu 22 grudnia 2008 roku rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 grudnia 2008 r. w sprawie sposobu i warunków wykorzystania ogólnej kwoty połowowej w 2009 r. Zgodnie z § 6 wspomnianego rozporządzenia w dniu 29 grudnia w siedzibie Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni odbyło się losowanie jednostek rybackich uprawnionych do połowów dorszy w 2009 roku, z którego sporządzono akty notarialne. W celu niezwłocznego umożliwienia armatorom połowów od początku roku wydano wszystkie Specjalne Zezwolenia Połowowe, które były dostępne do odbioru w Okręgowych inspektoratach Rybołówstwa Morskiego w dniu 31 grudznia 2008 roku. Jednakże podczas prac nad przyjęciem Planu Dostosowania Nakładu Połowowego, Komisja Europejska w styczniu i lutym br. po przeprowadzeniu dokładnej analizy, zaproponowała Polsce modyfikację Planu polegającą na ustaleniu okresu całkowitego zawieszenia działalności połowowej przez armatorów, którzy mieliby otrzymać rekompensaty za brak połowów dorszy.

Propozycja Komisji wynikała z braku stosowania takiego rozwiązania przez inne państwa członkowskie oraz z wytycznych, jakie są stosowane przez KE przy wsparciu rekompensat środkami z EFR.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w trosce o szybkie zakończenie negocjacji z Komisją Europejską oraz mając na celu pewną wypłatę rekompensat przyjęło propozycje Komisji rozpoczynając pracę nad ustaleniem 4 miesięcznego okresu zawieszenia działalności połowowej, kwalifikującego się do udzielenia stosownych rekompensat finansowych. Należy zauważyć, że 4 miesięczny okres braku połowów będzie dotyczył tylko i wyłącznie jednostek rybackich, które nie zostały uprawnione do połowów dorszy oraz stanowi pewien kompromis pomiędzy wysokością rekompensat finansowych a rzeczywistą utratą przychodów. Bowiem z przeprowadzonych analiz wynika, że w latach ubiegłych polska flota połowowa, która nie była ukierunkowana na połowy dorszy, rzeczywiście prowadziła połowy przez średnio 100 dni w roku. Dlatego okres zawieszenia działalności połowowej nie jest zbyt uciążliwy dla armatorów jednostek rybackich, a wysokość rekompensaty finansowej jest na możliwie najwyższym poziomie. Wprowadzenie 4 miesięcznego okresu całkowitego zakazu prowadzenia połowów będzie się odbywało na zasadzie dobrowolnego wyznaczania czasu postoju przez armatorów jednostek rybackich z zastrzeżeniem, że czas postoju nie może być krótszy niż 7 dni. Rozwiązanie takie umożliwia jak najmniej uciążliwe planowanie połowów i pełne wykorzystanie przyznanych limitów połowowych

Ponadto wprowadzenie okresu całkowitego zakazu połowów spowoduje zwiększenie realnej ochrony dorsza, poprzez brak odrzutów przypołowowych pelagicznych i połowach ryb płaskich.

Wobec powyższego armatorzy będą sami decydować o okresach postoju w ciągu roku, co zostało przyjęte ze zrozumieniem większości środowisk rybackich.

Godnym podkreślenia jest fakt, iż administracja rybacka do dnia dzisiejszego nie zawarła ani jednej umowy na wypłatę rekompensat za czasowe zawieszenie działalności połowowej w przypadku braku połowów dorszy w 2009 roku. Jedyna pomoc, na którą zawarto umowy jest pomoc finansowa wynikająca z rozporządzenia Rady (WE) nr 744/2008 z dnia 24 lipca 2008 r. ustanawiającego tymczasowe szczególne działanie mające na celu wspieranie restrukturyzacji flot rybackich Wspólnoty Europejskiej dotkniętych kryzysem gospodarczym i zostały zrealizowane w ubiegłym roku.

Odnosząc się do wypowiedzi jakoby Polska mogła stracić kwoty połowowe innych gatunków niż dorsz, należy zauważyć, że polscy rybacy w przeciągu ostatnich 10 lat nigdy nie wyławiali kwoty narodowej określonej dla szprota, śledzia, łososia i gładzicy.

Ponadto należy zauważyć, że procentowy udział Polski w podziale kwot połowowych ustalanych dla wszystkich akwenów, na których zostały określone, został zapisany w Traktacie Akcesyjnym, tym samym nie istnieje możliwości odebrania Polsce jakichkolwiek kwot połowowych ze względu na brak wykorzystania kwoty narodowej.

Strata przez Polskę na rzecz innych państw członkowskich kwot połowowych musiałoby wiązać się z renegocjacja Traktatu, na co Polska nigdy nie wyrazi zgody.

Reasumując planowana szybka i poważna redukcja nakładu połowowego poprzez czasowe zawieszenie działalności połowowej w latach 2009-2011 ma na celu umożliwienie odbudowy zasobów dorsza stada wschodniego, stworzenie ekonomicznych warunków do działania floty dorszowej, ograniczenie negatywnych skutków wynikających z przełowienia kwoty dorsza w roku 2007 oraz drastyczną redukcję nieraportowanych połowów.

Tylko odbudowa zasobów dorsza na Morzu Bałtyckim i restrukturyzacja polskiej floty może poprawić sytuację ekonomiczną polskich rybaków.